گئچن یازیلاریمیزین بیرینده یازمیشدیق:
قلئیچی مورتوض زیبیل قابیدان تاپدیغی جین چراغینین یاردیمی ایله موللا فرضعلینین
دامادی اولدوقدان سونرا ترس آوانین والیسی اولاراق سئچیلدی. ایندی ایسه
احوالاتین قالانی...
اولماسا بونو دا بیر سؤز ائلهیین!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض ترس آوانین والیسی سئچیلدیکدن سونرا بوتون اؤرت باسدیر ماحالینین خدوم مسئوللاری کیمی گونده دالیجا بیر سؤز چیخاردیردیلار.
بیر گون
دئییردیلر: والینین تکجه ایکی کلاس ساوادی وار!
بیر گون دئییردیلر:
دامادینی اؤزونه موعاوین سئچیب!
بیر گون دئییردیلر: یوز میلیارد ایختیلاس ائلهییب!
بیر گون دئییردیلر: ال آلتی دؤولت اموالینی
ساتیر!
بیر گون دئییردیلر: هاواییدا اؤزونه بیر آدا
آلیب!
بیر گون دئییردیلر: روشوتین فیأتینی یوز مین
تومنه یئندیریب!
بیر گون...
آنجاق دئدی-قودولارین ان پیسی دؤرد-بئش گون
بوندان قاباق یاییلدی:
والی گئجه یاریلاری ترس آوانین آدی بللیسی-
پرستوبانونون ائوینه گئدیر!
بو سؤیلنتی نامیس گؤزتچیلری رئیسینین قولاغینا چاتینجا تئز مؤوضونون آراشدیریلماسینا دایر بویروق وئردی. تأسفله دئییلنلر دوغرویموش کیمی گؤرونوردو. بونون آردینجا، نامیس گؤزتچیلری دونن گئجه یاریسی پرستو بانونون ائوینه بیر سالدیری دوزنلهدی. مأمورلار چتینلیکله قاپینی سیندیریب ایچری گیرینجه ائوده پرستو بانودان باشقا کیمسه یوخویدو آنجاق ائوین آرخا قاپیسی آچیق قالمیشدی! نامیس گؤزتچیلرینین رئیسی ایکی-اوچ کوچه آشاغیدا قلئیچی مورتوضو تاپدی. سورعتله هارایاسا گئدیردی. بیلهسینه یاخینلاشیب سایغی ایله سوروشدو:
- جناب والی! باغیشلایین سوروشا بیلهرم گئجهنین بو واختیندا
بورالاردا نه قاییریرسیز؟!
قلئیچی مورتوض سرتجه یانیتلادی:
- هئچ! چیخدیم گؤروم شهر امن-آمانلیقدایر یا
یوخ؟
نامیس گؤزتچیلرینین رئیسی گولومسوندو:
- باغیشلایین سوروشا بیلهرم، بو شالوار نمنهدیر
گئیمیسینیز؟!
قلئیچی مورتوض گؤزونون اوجو ایله شالوارینا
باخدی. تلسیکدن گوللو-گوللو بیر تومان گئیمیشدی! اؤزونه آلماییب اؤفکهلندی:
- اولماسا بونو دا بیر سؤز ائلهیین!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قلئیچی مورتوض داماد اولدو
دوکتور جئری
ماشینیمین قیریلمیش آیناسینی دَییشدیرمک اوچون تعمیرچییه
گئتمیشدیم. دوکاندا قلئیچی مورتوضو گؤردوم. دوغروسو، تانیشلیق وئرمهسیدی بیلهسینی
تانیمایاجاقدیم. بوسبوتون دَییشمیشدی. قارا گؤزلوک تاخمیشدی. بئش-آلتی میلیون
تومنلیک کوت شالوار گئیمیشدی. یاناقلاری ایسه قیزیل آلما کیمی یانیردی. بوتون ترس
آوالیلار کیمی منیم ده فیکریم پیس یئرلره گئتدی؛ اولمایا مورتوض اوغورلوق ائلهییب؟
اولان دوننهجن بو فلاکت خطینین آلتیندا دونبالاق آشیردی، ایندی نئجه اولدو نئچه
میلیونلوق پالتار گئییر؟!
قلئیچی مورتوض چاشقینلیغیمی گؤرونجه قولومدان
یاپیشیب دوکاندان ائشیگه چکدی:
- دوختور! فیکرین پیس یئرلره گئتمهسین! من
نئچه گوندور داماد اولموشام!
داها بتر شاشیردیم:
- اشی! سنینکی آرواد-اوشاغین وار، تزهشدن نه
داماد اولماسیدیر؟!
گولومسهیهرک آچیقلادی:
- نئچه گون بوندان قاباق ائویمی گئچیندیرمک
اوچون زیبیل قابیلاری آختاراندا عنتیقه بیر چیراغ تاپدیم..
سؤزونو کسدیم:
-حتماً چیراغی ساتیب زنگین اولدون؟!
قاشلارینی یوخاری آتدی:
- یووو.. چیراغی ائوه آپاریب اونو سورتوب
تمیزلهمک ایستهینده بیردن ایچیندن بیر جین چیخدی! دئمه تاپدیغیم چیراغ، جین
چیراغی ایمیش! چیراغدان چیخان جین الینی باغیرینا باسیب
مندن سوروشدو:
-ارباب! هر نه دیلگین وار، دیله یئرینه یئتریم.
قورخا-قورخا دئدیم:
- واللاه بیلمیرم ! تکی ایستهییرم بو فلاکتدن
قورتولام، سیز نه مصلحت گؤروسوز؟
جین بیرآز دوشونوب دئدی:
- سنی شکیّات ایدارهسینین رئیسی -موللا
فرضعلینین دامادی ائلهییرم!
چاش-باش اولدوم:
- موللا فرضعلینین دامادی؟!! آخی منیم آرواد - اوشاغیم وار!
جین گولومسهییب دئدی:
- فلاکتدن قورتولماق ایسهییرسنسه گرهک مسئوللارین
بیرینین دامادی اولاسان. مگر خبرین یوخدور ایندی اؤرت باسدیر ماحالینی دامادلار
دولاندیریرلار؟!
قلئیچی مورتوض الینی چیگنیمه قویوب آرتیردی:
- ایندی نئچه گوندور من موللا فرضعلینین
دامادی اولموشام. ایکی گون سونرا دا منی ترس آوانین والیسی کیمی موعاریفه ائدهجکلر!
قلئیچینین حاقّیندا ائلهدیگیم پیس فیکرلر
اوچون پئشمانلیق دویدوم. سؤزو دییشدیرمک ایستهدیم:
- هله بورادا نه قاییریردین؟
چوخ جیددی دئدی:
- آیناچییا وئرمیشدیم بؤرکومه مینی بوس آیناسی
کیمی ایکی آینا قوراشدیرسین!
بو سؤزدن آز قالمیشدی بوینوز چیخاردیم:
- بو داها نمنه اوچوندور؟!
قلئیچی مورتوض دوداقلارینی چئینه-چئینه دئدی:
- سانکی ائشیتمهمیسن، دئییرلر ماعاریفه مراسیملرینده
دالدان آداما سیلله وورورلار، ایستهییرم منه سیلله وورماق ایستهسهلر آینادا گؤروب
باشیمی اوغورلاییم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قورتولوش یولو،
آلومینیوم ییغماقدان گئچیر!
دوکتور جئری
اؤرت باسدیر ماحالینا باغلی اولان ترسآوا خالقینین
اساس پئشهلری اکینچیلیک ایدی. آنجاق نئچه ایل ایدی نه اکیردیلرسه ایل باشی آیاق
آلتیندا قالیب پولا گئتمیردی. گئتدیکجه فلاکته سوروکلهنن کند اهالیسی سونوندا بو وضعیتدن چیخماق اوچون ییغیشیب ماحالین شیخ
آغاسینین حوضورلارینا گئتدیلر. شیخ آغا ایکی ساعات کسکین دانیشیغی ایله ایچری و
دیشاری دوشمنلرین آغزینا یوموروق ووردوقدان سونرا دئدی:
- سیز بو ایل یئرآلما اکین؛ اینشاالله وضعیتیز یاخشی اولار.
خالق سئوینجک
داغیلماق ایستهینده ترسآوانین دلیسوْووُ قلئیچی مورتوض کورسونون اوستونه چیخیب قیشقیردی:
- ائی ترسآوا
کندینین یازیق خالقی! سیز ددهلیگیم شیخ آغانین سؤزونه باخمایین. وضعیتیزین
یاخشی اولماسینی ایستهییرسیزسه گئدین آلومینیوم ییغین!
قلئیچی مورتوضون
بو سؤزلرینه خالق گولوشوب داغیلدی.
ترسآوالیلار
او ایل یئرآلما اکدیلر. آنجاق ایل باشی گئنه یئرآلما آیاق آلتدا قالیب پولا گئتمهدی.
بو وضعیتدن داریلان ترسآوالیلار چارهسیز گئنه شیخ آغانین حوضورونا یئتیشدیلر.
شیخ آغا گئنه ایکی ساعات کسکین
دانیشغی ایله ایچری و دیشاری دوشمنلرین آغزینا یوموروق ووردوقدان سونرا دئدی:
- اولماسا سیز بو
ایل سوغان اکین؛ اینشاالله وضعیتیز یاخشی اولار.
گئنه خالق داغیلماق
ایستهینده گئنه ترسآوانین دلیسوْووُ قلئیچی مورتوض کورسونون اوستونه چیخیب قیشقیردی:
- ائی ترسآوا کندینین
یازیق خالقی! سیز ددهلیگیم شیخ آغانین سؤزونه باخمایین. وضعیتیزین یاخشی اولماسینی ایستهییرسیزسه گئدین آلومینیوم ییغین!
بو کز قلئیچی مورتوضون سؤزلرینه خالق گولمهدی
آنجاق گئنه داغیلدی.
ترسآوالیلار او ایلده سوغان اکلدیلر. آنجاق
ایل باشی گئنه سوغان آیاق آلتدا قالمیشدی دا پولا گئتمیردی. بو کره ترس آوالیلار
شیخ آغانین یانینا وارماییب، گئدیب آلومینیوم ییغماغا باشلادیلار. ایل باشی کندین
خرمنلیگینده داغ کیمی آلومینیوم توپلانمیشدی. اهالی ییغیشیب قلئیچی مورتوضون یانینا
گئدیب سوروشدولار:
- سنین سؤزونه باخیب بو ایل آلومینیوم
توپلامیشیق، ایندی دئییرسن بو آلومینیوملاری نئیلهیک؟!
قلئیچی مورتوض گولومسهیبیب دئدی:
- ایندی بو آلومینیوملارلا بیر طیاره دوزلدیب اؤرت
باسدیر ماحالیندان قاچین!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
جان اوجوز، واکسن باها
اوستاد دفتری
جاماعات ترسآوانین خستهخاناسی قاباغیندا ایلان کیمی قیوریلیب آچیلیردی. هرکس واکسن وورماغا تلهسیردی. دوکتور جئری خستهخانین گیریش قاپیسینی کسیب آداملاری بیر-بیر ایچری اؤتوروردو.
واکسن وورما چوخ آغیر ایرهلیلهییردی. آرا-سیرا صفین او باشیندا بیریسی، "ائی وای ددهم الدن گئتدی" و یاخود "ائی وای ننهم الدن گئتدی" دئیه قیشقیر-باغیر سالاندا، دوکتور جئری ایسه صفین بو باشیندا نسه دئییب باشینا تاپداییردی.
***
یئددی آی قاباق، دونیادا خورونا خستهلیگینین واکسنی تاپیلینجا، ترسآوانین آغساققاللاری شیخ آغانین خیدمتینه یئتیشیب بو قونودا اونونلا دانیشماق ایستهدیلر. اؤنجه اهالی طرفیندن خبرییغان قلئیچی مورتوض سؤزه باشلادی:
- آغا!.. خورونا خستهلیگی اوزوندن گونده ترس آوادا یوز اللی باش آدام اؤلور. بیلدیگینیز کیمی ایندی کافیر اؤلکهلرینده بو خستهلیگین واکسنی تاپیلیب. بونا گؤره اهالی سیزدن ریجا ائدیر مسئوللارا بو واکسنین آلماغینی تاپشیراسینیز.
شیخ آغا اوزونو ترسآوانین ساغلیق باخانی کاتتا ایسلاما چئویردی:
- کاتتا! بو واکسنین فیأتی نئچهدیر؟
کاتتا ایسلام سایغی ایله باشینی اگیب دئدی:
- آغا! هر واکسنین قیمتی ییرمی دولار- بیزیم پول ایله بئش یوز مین تومندیر..
بو یانیتدان شیخ آغا اوزولدو:
- چوخ باهادیر! هله اوستهلیک تحریملره گؤره الیمیز ده چوخ دالیدیر..
بیر آنلیغا هامی سوسدو. بیردن اوتاغین بوجاغیندا اوتوران دوکتور جئری آیاغا قالخدی:
- حضرت آغا! سیز منه ایکی آی مؤهلت وئرسهنیز، من بو واکسنی دوزلدیب اوندان بیر قیمتله یعنی اللی مین تومنله جاماعاتین ایختیارینا قویا بیلهرم.
بو اؤنریدن شیخ آغانین قاش-قاباغی آچیلدی:
- دوکتور! سیز بو واکسنی دوزلدیب جاماعاتا وورون؛ سیزین اللی مین تومنلریز منیم گؤزوم اوسته!
***
منیم واکسن وورماغیما اوچ-دؤرد نفر قالمیشدی. بیردن صفین او باشیندا یئنه بیریسی هارای قوپاردی: ائی وای اوغلوم الدن گئتدی!
وای سسی یوکسلینجه تئز گؤزومو دوکتور جئرییه تیکیب قولاغیمی قابارتدیم. دوکتور جئری ایکی الی ایله باشینا تاپداییب میریلدادی:
- ائی وای اللی مین تومنیم الدن گئتدی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولتین دلیگی
دوکتور جئری
بیزیم بو قلئیچی مورتوضون سیاستدن باشقا
دونیانین بوتون ایشلرینه بورنونو- بارماغینی سوخدوغونو سؤیلهسم مومکوندور
اینانمایاسانیز. آنجاق بو بیر گئرچکدیر؛ قلئیچی مورتوض هئچ واخت سیاسته- اونون دئییشیجه
دؤولت ایشینه قاریشماز. حتا گئچن هفتهلرده
برقین گونده بئش-آلتی ساعات کسیلدیگینه اعتراض ائلهین اهالی، اوندان
بو گؤستریلره قاتیلدیغینی ایستهینده قورخا-قورخا ایکی الینی گؤیه قالدیریب دئدی:
یو.. یو.. من یوخ!
بونون سببینی سوروشورسونوز؟ مومکوندور یئنه
اینانمایاسانیز بونون سببی ائله برق دیر!
اینقلابدان سونرا، ترس آوادا دؤولتین ایلک برق
چکدیگی یئرلردن بیری قلئیچی مورتوضون ائوی اولموشدور.
او، بیر گون آخشام ایشدن ائوه
قاییداندا، گؤرور آروادی خویلو خانیم اوتاغین اورتاسیندا اوزانیب زاریلداییر.
- آرواد سنه نه اولدو- دئیه دیزه چؤکور.
آروادی اینگیلدهیه- اینگیلدهیه دئییر:
- سنه جوراب توخویوردوم. توخونما ایشی بیتدیکدن
سونرا، ال-آیاق آلتیندا قالیب ایتمهسین دئیه میلی او دلیگه سوخدوم (بارماغی ایله
پریزی گؤستریر) بیردن گؤردوم آیاقلاریم یئردن اوزلدو تاپدانیم یئره ، ائله بیل
سوموکلریم قیریلیب!
قلئیچی مورتوض ایکی الی ایله برکدن آروادینینین
باشینا تاپدایاراق قیشقیریر:
- آخی آنلامازین قیزی! مگر دؤولتین دلیگینه میل
سوخارلار؟
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بیر جیر، مین جیر
دوکتورجئری
اؤرت باسدیر ماحالینا باغلی ترس آوا کندینده، کندخودا سئچکیلری گئچیرهلهجک ایدی. سوزگچدن گئچن آدایلار کندین قهوهخاناسیندا بیربیرلرینه لوغاز اوخویوردولار.
بیرینجی آدای- مهندیس جوتچوزاده دئدی:
- ترس آوانین ایکی مین اکینچیسی منه رأی وئرهجک؛ بو اوزدن کندین گلهجک کندخوداسی ائله اؤزومم.
ایکینجی آدای- دوکتور قارا بازارچی آرا وئرمهدی:
- آللاه دئین اولسا ترس آوانین کندخوداسی اؤزومم چونکو کندین اوچ مین بازارچیسی منیم دالیمدا دوروب.
اوچونجو آدی- پروفسور عزباوغلو سؤزه قاریشدی:
- آغالار یوخو گؤرموشسوز خئیر اولا. ترس آوادا دؤرد مین ایشسیز-گوجسوز گنج سئچکیلرده منی حیمایه ائدهجک..
دؤردونجو آدای- اوستاد دیلنچیپرور قاققاناق چکیب گولدو:
- آی قارداشلار! خواهیش ائدیرم ایندیدن پسه-پوسهزی ییغیشدیریب اؤز ایشیزین دالیسیجا گئدهسیز. اؤزوز ده بیلیرسیز کندین بئش مین آیاقیالینی ایندیدن منی اؤز کندخودالاری ساییرلار.
آدایلار آرد-آردا اؤزلرینی اؤگمکده ایکن سونونجو آدی- قلئیچی مورتوض سسسیز-سمیرسیز بیر بوجاقدا اوتوروب چایینی ایچیردی.
مهندیس جوتچوزاده اونا طرف دؤندو:
- اده قلئیچی مورتوض! نییه دینمیرسن، بیر دانیش گؤرک سندن کیم حیمایه ائدهجک؟
پروفسور عزباوغلو پیققیلدادی:
- مهندیس مگر بیلمیرسن؟ قلئیچی مورتوضو قاب-قاجاقلارینی قالایلاماغا گتیرن قوجا آروادلار حیمایه ائدهجکلر.
پروفسور عزباوغلونون بو سؤزلرینه هامی گولدو. گولوشلر یاتیشینجا قلئیچی مورتوض یاریمچیق استکانینی ماسا اوستونده قویوب دئدی:
- اعتراف ائدیریم منیم سیزین کیمی دؤرد- بئش مین نفرلیک طرفداریم یوخدور آنجاق منی بو سئچکیلرده تکجه بیر نفر حیمایه ائدیر.
هامی چاشقینلیقلا بیر آغیزدان سسلندی:
- بیر نفر؟!!
قلئیچی مورتوضونون جاوابیندان آدایلارین قولاقلاری ساللاندی:
- هه بیر نفر!.. اؤرت باسدیر ماحالینین شیخ آغاسی.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
مسئوللار بیر آینایا باخسالار
دوکتور جئری
اؤرت باسدیر ماحالینین باش کندی- ترس آوادا، باشدا
مسئوللار اولاراق کیمسه آینا گؤرمهمیشدی. بیر گون قلئیچی مورتوض چؤلده
چالی-چیرپی ییغارکن یئردن بیر آینا تاپیر. داها اؤنجه اؤزونو هئچ گؤرمهدیگی اوچون
قارشیسینداکینی اؤلن قارداشینا بنزه دیر. دولوخسونور:
- تانریم!.. شوکورلر اولسون سنه؛ بیر داها
قارداشیمی گؤرمگی منه نصیب ائلهدین.
قلئیچی مورتوض ایشینی یاریمچیق بوراخیب
دوس-دوغرو ائوه گئدهرک آیناداکی قارداشینا ساریلیب یاتیر. بو حرکتدن قوشقولانان آروادی-خوُیلو
خانیم، گلیب گؤرور اری بیر شئییه ساریلیب. آینانانی آلیب باخیر: بیر آرواد!
- بو چیرکین آرواد کیم؟ لاپ قحبهلره اوخشاییر!
توووف سنین صوفتینه کیشی! منی آللاتدین- دئیه خوُیلو خانیم آغلایا- آغلایا قلئیچی
مورتوضون ددهلیگی شیخ آغانین یانینا گئدیب احوالاتی آنلادیر.
شیخ آغا آینانی آلیب باخدیقدا دوشونجهلی –
دوشونجهلی دئییر:
- آمان آللاهیم!.. بوآرواددان چوخ، اوبنه کیشیلره
بنزهییر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
شیخ آغانین پیشیگی
دوکتور جئری
گون هارادان چیخمیش ایدی دا، شیخ آغا بیزی ایفطار قوناقلیغینا چاغیرمیشدی. رنگلی-رنگلی یئمکلر میزین اوستونه دوزولمکده ایدی. میزین باش طرفینده شیخ آغا اگلشمیشدی. هر زامانکی کیمی شیخ آغانین ساغیندا قلئیچی مورتوض، سولوندا ایسه اوستاد ملاییم دسمالچی اوتورموشدو. هامی سسسیز-سمیرسیز قولاقلارینی توپون آتیش سسینه قابارتمیشکن، اوستاد دسمالچی سوکوتو سیندیردی:
- آغا!.. دوشمنلرین تبلیغاتی نتیجهسینده ایقتیصادی سیخینتیلارا معروض قالان میلتین بؤیوک حیصهسی قارشیداکی سئچکیلره قاتیلمایاجاقلارینی سؤیلهییر؛ سیزجه نئیلهملیییک؟
شیخ آغا گولومسوندو:
- نیگران اولمایین اوستاد مولاییم! میلتی صاندیق باشینا چکمک اوچون، بیزیم چئشیدلی یوللاریمیز وار؛ قوی دوشمنلر نه غلط ائلهییرلر، ائلهسینلر...
اوستاد دسمالچی تلسدی:
- مثلاً نه یوللاری آغا؟!
شیخ آغا، اوستاد ملاییمین یانیتنی وئرمکدنسه، "پیش..پیش" دئیه آغاجین دیبینده یاتان پیشیگینی یانینا چاغیردی. پیشیک جلد گلیب قوجاغیندا اوتوردو. شیخ آغا بارماغی ایله میزین اوستوندهکی خردل توزونو گؤستهرهرک:
- بیلدیگینیز کیمی پیشیگین خردلدن زهلهسی گئدر. آرانیزدا کیمسه بو پیشگه خردل یئدیرمگی باجاریرسا منیم یانیمدا یاخشی بیر خلعتی وار- دئدی.
قلئیچی مورتوض خلعت آدی ائشیتجک تئز اورتایا آتیلدی:
- آغا!.. آغا!..وئر من یئدیردیم.
شیخ آغا راضیلیغینی بیلدیرینجه، قلئیچی مورتوض ساغ الی ایله پیشیگین بوینوندان یاپیشیب باش بارماق و ایشاره بارماغی ایله پیشیگین آغزینی آچیب سول الی ایله خردل توزونو پیشیگین آغزینا تؤکمک ایستهینده، پیشیک الینی جیرماقلایاراق قاچدی.
پیشیگین بو حرکتیندن هامی گولدو.
اوستاد مولاییم، قلئیچی مورتوضا چؤنوب:
- قارداش!.. زور ایله ایش اولماز. بیرآز یوموشاق داورانماق گرکدیر- دئیهرک پیشیگی یانینا چاغیردی.
اوستاد ملاییم پیشیگی قوجاغینا قویوب بیر-ایکی کره باشینی تومارلادیقدان سونرا میزین اوستوندن بیر تیکه کاباب گؤتوروب پیشیگین آغزینا آپاردی. پیشیک کابابی قاپیب یئدی. اوستاد ملاییم ایکینجی تیکه کابابی گؤتوروب پیشگین آغزینا قویدو. پیشیک یئنه کابابی ایچری اؤتوردو. اوچونجو تیکهده اوستاد ملاییم کابابین آراسیندا بیرآز خردل توزو تؤکدو. کاباب تیکهسی پیشیگین آغزینا یاخینلاشیرکن بیردن پیشیک خردلین ایگینی آنلاییب اوستاد ملاییمین الینی جیرماقلاییب قاچدی.
یئنه هامی گولوشدو.
جیرماقلانماق قورخوسوندان آرتیق کیمسه پیشیگه خردل یئدیرمک ایستهمیردی.هامی گؤزلر شیخ آغایا تیکیلدی. شیخ آغا پیشیگی یانینا چاغیریب قوجاغینا آلدی.
- باخین پیشیگه خردلی بئله یئدیردرلر!-دئدی.
سونرا بیرآز خردل توزو گؤتوروب پیشیگین یانینا سورتدو. آز سونرا پیشیک حیطین بوجاغیندا یانینی یالاماقدا ایدی.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سس بومباسی
دوکتور جئری
اؤرت باسدیر ماحالینین دیش ایشلر باخانی
دوختور زریفین گیزلی سس فایلینین یاییلماسینین چالخانتیلاری مملکندده یاتیشمامیشکن، اؤلکهنین سیاسی، ایقتیصادی،
فرهنگی، اعتقادی ارکانینی سارسیدان بیر آیری سس فایلی دوشمنلر طرفیندن
سوسیال شبکهلرده یایینلاندی. بو سس فایلی ترسآوا شیخ آغاسینین اوغوللوغو قلئیچی مورتوضا منسوبدور.
شیخ آغانین بویروغو ایله بو فایلی یایانلار، دینلهینلر توتوقلاناراق آغیر جزایا چاتدیریلاجاقلار.
شیخ آغانین گؤزوندن ایراق، بو اوچ ساعاتلیق فایلین اون دقیقهسینی حوضورلارینیزا سونوروق:
فایلی دینلهمک اوچون بورایا تیکلهیین
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
ویجدان آغریسی
دوکتور جئری
شیخ آغانی ویزیت ائلهمگه گئتمیشدیم. رنگی
پؤرتولموشدو. فیشارینی اؤلچدوم؛ یوکسک ایدی. " آغا! هارانیز آغریییر؟"دئیه
سوروشدوم. دینیب دانیشمادی. ترس-ترس اوغوللوغو قلئیچی مورتوضا باخدیم:
- دونن آغانین حالی چوخ یاخشی ایدی بوگون نولوب
بیلهسینه؟!
قلئیچی فیسیلدادی:
- سنین قاباغینجا، ددهلیگیم گؤپ تی وی ایله موصاحیبه ائدیردی. هارادانسا دیلینه دوغرو بیر سؤز گلدی. ایندی ویجدان آغریسی توتوب..
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یاری یولدا قالمایان ایگیدین ناغیلی
دوکتور جئری
حکیمه ننه نوهلرینی باشینا ییغیب ناغیل
دئییردی:
بیر
گون وار ایدی، بیر گون یوخ ایدی. اسکی زامانلاردا اؤرتباسدیر ماحالینین اوچ
بوجاغیندا، اوچ ایگید یاشاییردی. بو اوچ ایگید عؤمورلرینده بیربیرلرینی گؤرمهییب
بیربیرلریندن خبرلری بئله یوخ ایدی. چوخ عجیبهدیر؛ بو اوچ ایگید بیرگونده، بیر
ساعاتدا، بیر دقیقهده، بیر ثانیهده، بیر آندا، بیردن بئینلرینه ووردو، دوروب گئدیب
شیخ آغانی آختاریب تاپیب خوشبخت اولسونلار...
بو اوچ ایگیدین بیرینجیسینین آدی دوکتور جئری
ایدی. دوکتور بوخچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی، دره تپه دوز
گئتدی. سونوندا یورولوب بیر آغاجین کؤلگهسینده اوزانیب یاتدی. یوخودان اویاندیقدا
گؤردو باشی اوسته دیرناغی ایرنگلی بیر قیز
اگلهشیب. اؤزونو ییغیشدیردی. قیز عبشوه ایله دوکتوردان هارادان گلیب هارایا
گئتدیگینی سوروشدو. دوکتور بئینیه ووراندان دانیشدی. قیز بارماغی ایله اوزاقداکی
بیر شهری گؤستهرهک دئدی: بوراخ بو بئینیه وورانی، مگر سنی ایت قاپیب گئدهسن شیخ
آغانی تاپاسان. باخ! او شهرین گؤبگینده منیم ایکی قاتلی بیرائویم وار.ایستهسن
اوست قاتدا یاشایاریق آلت قاتی دا اؤزونه مطب ائدیب ایشلهیرسن. دوکتور جلد قولونو
قیزین بوینونا سالیب او اوزونو بو اوزونو اؤپهرک دئدی: تئز اول گئدک منیم مطبیمه.
بئلهلیکله دوکتور جئری یاری یولدا قالدی.
بو اوچ ایگیدین ایکینجیسینین آدی کئفلی ایسکندر
ایدی. ایسکندر ده بوغچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی، دره تپه
دوز گئتدی. سونوندا یورولوب بیر آغاجین
کؤلگهسینده اوزانیب یاتدی. یوخدان اویاندیقدا گؤردو باشی اوسته دوداغی بویالی گؤزل
بیر قیز باده سوزمکدهدیر. اؤزونو ییغیشدیردی. قیز عشوه ایله ایسکندردن هارادان
گلیب هارایا گئتدیگینی سوروشدو. ایسگندر بئینیه ووراندان دانیشدی. قیز بادهنی
اونا سوناراق دئدی: بوراخ بو سؤزلری مگر بئینیه قورد آتیب گئدیب شیخ آغانی تاپاسان.
باخ! من چاخیرچی هارطونون
قیزییام، خوشبخت اولماق ایستهسن منی آل، ددهمه شاگیرد اول . ایسکندر بادهنی
بیر نفسه یوخاری آتیب دئدی: تئز اول منی داییمین یانینا گؤتور. بئلهلیکله کئفلی
ایسکندر ده یاری یولدا قالدی.
بو اوچ ایگیدین اوچونجوسونون آدی قلئیچی مورتوض
ایدی. قلئیچی مورتوض ایسه بوغچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی،
دره تپه دوز گئتدی. یولدا یورولدوآنجاق آغاج کؤلگهسینده یاتمادی. دیرناغی ایرنگلی،
وارلی قیز گؤردو آنجاق ساییب محل قویمادی، باده سوزن گؤزل قیزی گؤردوآنجاق آلدانمادی. گئتدی.. گئتدی..
گئتدی سونوندا شیخ آغانی تاپیب خوشبخت اولدو. قلئیچی مورتوض ایندی اوتوز ایلدیر
شیخ آغانین قوللوغوندا چالیشیر. شیخ آغانین بافور-مانقالینا یئتیشیر، آیاق یولونا
گئدنده آفتافاسینی ایلیق سو ایله دولدورور، حاماما گئدنده کورگینی سورتوب
آلت-اوستونه دوا یاخیر...
هه!.. گؤزل نوهلریم بیز بو ناغیلدان بئله بیر
نتیجه آلیریق هر کس حیاتیندا آماجیندان، یولوندان ساپماسا، گؤزل قیزلارا، دونیا مالینا آلدانماسا، سونوندا ایستهدیگینه یئتیشیب گئرچک
خوشبختلیگه چاتاجاقدیر.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اؤلکهده قیتلیغین سببی
دوکتور جئری
سحر چاغی قلئیچی مورتوض فهله مئیدانینا گئدنده، آروادی خوُیلو خانیم برک-برک بیلهسینه تاپشیرمیشدی:
- نئچه آیدیر ائوده ات، یاغ، دوگو، یومورتا تاپیلمیر؛ یئتیملریم یاوان چؤرک یئمکدن کیبریت چؤپونه دؤنوشوبلر. آخشام ائوه قاییداندا سایدیقلاریمی آلمازسان ائوه گلمهیهسن ها!!
ایندی گون اورتا چاغی ایدی، یازیق قلئیچی مورتوض هله ایش تاپمامیشدی. قیزمار گونش کلهسینه تاپداییردی. الی بوش نئجه ائوه قاییداجاغینی دوشونوردو. خوُیلو خانیمین هده-قورخولاری یادینا دوشدو. آیاقلاری تیترهدی. بیردن عاغلینا گلدی، گئدیب دوستلارینین بیریندن بورج ایستهسین. آنجاق دوستلاری دا اؤزو کیمی هامیسی قارنی آچیق ایدیلر. فیکری ددهلیگی شیخ آغایا گئتدی. دیشلرینی قیسدی. اونون اوزونو گؤرمکدن زهلهسی گئدیردی. حاضیر ایدی اؤلسون آمما اونون قاپیسینا گئتمهسین. آنجاق باشقا چاره ده یوخ ایدی. بوخچاسینی قولتوغونا ووردو. کؤنولسوزجه شیخ آغانین ائوینه ساری یولا دوشدو.
زنگی باسدیقدا بئیتین قوللوقچو قاپینی آچدی. شیخ آغا حیطده قوزو اتی شیشه چکمکده ایدی. کابابین ایگی قلئیچینین آغزینی سولاندیریب قارنی قاررا-قورا سالدی. شیخ آغا باشینی قووزاییب بیردری- بیر سوموک اولان قلئیچی مورتوض گؤرونجه قاققاناق چکیب دئدی:
- اوغول مورتوض سنی گؤرونجه ائله سانیرام اؤلکهمیزه قیتلیق گلیب!
دیشی باغیرساغینی کسن قلئیچی مورتوض، یوز اللی کیلولوق شیخ آغانی آلتدان یوخارییا سوزهرک جاوابدا دئدی:
- آغا! من ده سیزی گؤرونجه بو قیتلیغین سببینی آنلاییرام!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولتی صابون
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض نئچه واخت ایدی گئجهلری آلتینا ایشهییردی. یازیق آروادی خوُیلو خانیم بئش - اوچ گون بو وضعیته دؤزسه ده سونوندا دیله گلیب، "اشی! ائوده صابون قالمادی، اللریم موندارچیلیقلارینی یوماقدان قاریدی؛ یا دوختورا گئت یا من ددهمین ائوینه گئدهجگم" دئیه سسینی باشینا آتاراق یورغان دوشگی حیطه تولازلادی. خطری قولاغینین دیبینده حیسّ ائلهین قلئیچی مورتوض چارهسیزلیکدن ائله او گون اؤزونو یولداشی دوکتور جئرینین مطبینه یئتریب اوتانا-اوتانا احوالاتی اولدوغو کیمی اونا دانیشدی. دوکتور یاخشی دینلهدیکدن سونرا آچیقلادی:
- آلتینا ایشهمهنین سببی استرسدیر.
قلئیچی مورتوض حیرصلندی:
- بو استرس داها هارادان گیردی بیزه؟!
دوکتور گولومسوندو:
- بو گون اؤلکهمیزده استرسین باشلیجا سببلریندن ایشسیزلیک، پولسوزلوق، اومودسوزلوق و باهالیق کیمی عامیللری سایماق اولار کی ماشاالله هامیسی دا سیزین حالینیزا شامیلدیر!
قلئیچی مورتوض تدیرگین اولدو:
- دوختور یانی دئییرسیز، مسئوللار بو موشکوللری حلّ ائدینجهیه قدر من آلتیما ایشهیهجگم؟ بلکه اللی ایلهجن بو موشکوللر حلّ اولونمادی؟!
دوکتور گولهرک میزینین چکمهجهسیندن بیر قوطو حب چیخاردیب قلئیچی مورتوضا اوزاداراق:
- گئجهلری یاتاندا بیر دنه بو حبلر آت. اینشاالله داها ایشهمزسن.-دئدی.
***
قلئیچی مورتوض گئجه یاتارکن ایشینی برک توتسون دئیه بیر حب یئریه ایکیسینی آتیب باشینی یاسدیغا قویدو. گئجهنین بیر واختی یوخودا گؤردو بازاردا دولانیر. بیردن گؤردو کورش زنجیری ماغازاسینین قاباغینا خئیلک آدام ییغیشیب. یاخینلاشیب بیریسیندن سوروشدو: آی قارداش بورادا نه وئریرلر؟ طرف دئدی: " دؤولتی دون تویوق وئریرلر". قلئیچی مورتوض ،" بیر ایل اولار آغزیمیزا ات دَیمهییب یاخشیسی بودور دوروم من ده آلیم" دئیه فیکیرلشنده گؤزو خیابانین اوتاییندا داریوش زنجیری ماغازاسینا ایلیشدی. هارادانسا اؤرگینه دامدی اورادا دؤولتی صابون وئریرلر. اؤز-اؤزونه ،" صابون تویوقدان واجیبدیر، خویلو خانیم گونده دئیینیر صابونیمیز قورتولوب."دئیهرک قاچا-قاچا داریوش ماغازاسینا طرف گئتدی. دون تویوق صفینده دوران جاماعات، داریوش زنجیری ماغازاسیندا دؤولتی یاغ وئریردیگینی ساناراق دون تویوق صفینی بوشلاییب قلئیچی موتورضون آردیجا قاچیشماغا باشلادیلار. داریوش ماغازاسیندا گئرچکدن دؤولتی صابون وئریردیلر. قلئیچی مورتوض ماغازایا گیرجک أییلیب صابون قوتولارینی قوجاقلادی آنجاق آردیجا گلن جاماعات اونو ییخیب قارنینین اوستوندن گئچدیلر.
خویلو خانیم زارتا زورت سسیندن یوخودان دیسکیندی. قلئیچی مورتوض آلتینا سیچماقدا ایدی! ایکی الی ایله قلئیچینین باشینا تاپدادی:
- دوختورونا لعنته گلسین! گونده ایشهییردین بو گون سیچدین؟!
قلئیچی یاواشجا بیر گؤزونو آچدی:
- داریخما خانیم! عوضینده بیر قوطودؤولتی صابون آلمیشام!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اوّل تویوق وار ایدی یا یومورتا؟
دوکتور جئری
شیخ آغانین فلسفی مسئلهلره چوخ علاقهسی وار. دونن اوغوللوغو قلئیچی مورتوضو یانینا چاغیردی:
- اوغول مورتوض! سندن بیر سورغو سوروشاجاغام. دوز جاواب وئرسن یانیمدا یاخشی بیر خلعتین وار.
- قوربانین اولوم دده سوروش!
شیخ آغا قاشلارینی چاتدی:
- دئ گؤروم اوّل تویوق واری ایدی یا یومورتا؟
قلئیچی مورتوض بیرآز فیکره دالدیقدان سونرا دئدی:
- دده! دوغروسو من بیلمیرم اوّل تویوق وار ایدی یا یومورتا آنجاق بونو بیلیرم سایهنیزده ایندی نه تویوق واردیر نه یومورتا!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
شیخ آغانین چوخاسی
دوکتور جئری
قاباقجالاری، قلئیچیمورتوضون آغزی پرتؤو ایدی.
عادی دانیشیغینین یاریسیندان چوخو یامان-
یوغوز ایدی. بونون سببینی سوروشاندا، عصبیلشیب دئییردی:
- أشی! سیاستچیلر غلط دارتاندا، من نئجه دیشیمی سیخیب دا آغزیمی
آچماییم؟ ایقیتصادچیلار میلّتی کولباش ائلهینده من نئجه بونلارین نهکیوارینی
قاباغیما قاتیب دا سؤیمهییم؟ مملکندین سؤزده مدنی اورقانلارینین شوونیستی قرارلارینی
گؤرنده من نئجه دده - بابالارینین تونونون ایچینه ائلهمهییم؟
دیرناق آراسی بونو دا دئمهلییم، قلئیچی
مورتوضون سؤیوشلری گونده ائشیدیلن بایاغی یامانلاردان دئییلدی. طرفی یولسوز
مسئوللار، ساتقین وطنداشلار، ویجدانسیز شوونیستلر، عملسیز
عالیملر اولاندا، ائله یامان- یوغوزلار دئییردی طرفین یئددی قاتیندان کئچیردی!
قلئیچی
مورتوضون ددهلیگی- شیخ آغا کئچن ایل اونو یانینا چاغیردی. چوخلو دانیشیب اؤیود وئردیکدن سونرا
آرتیردی:
- اوغول! نه قدر سنه دئییم اونا-بونا
یامان-یوغوز دئمه! بیرآز اوزونو ییغیشدیر؛ آللاه قویسا من یوز ییرمی ایل سونرا باشیمی یئره قویاندا، سن
اؤرت باسدیر ماحالینین شیخ آغاسی اولاجاقسان آخی!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- باغیشلا ددهلیک! واللاه های ایستهییرم
یامان دئمهیم، مسئوللارین یولسوزلوقلارینی گؤرونجه یادیمدان چیخیر گئنه باسیرام
یامانا...
بو یانیتدان شیخ آغا دوشونجهیه دالدی. باش بارماغی
ایله خئیلک ساققالینی قاشیدیقدان سونرا آیاغا قالخیب اوتاغین دیبینده
اولان صاندیغین سوراغینا گئتدی. ایچیندهکی پالتارلاری اندر-دؤندر ائدهرک آراسیندا
بیر گؤزل چوخا چیخارتدی. گتیریب چوخانی قلئیچی مورتوضون چیگنینه سالدی:
- اوغول! بو چوخانی هبه اولاراق سنه
باغیشلاییرام، بو چوخانی اگنینده گؤردوکده یادینا سال یامان-یوغوز دئمهیهسن..
اینصافدان گئچمهیک قلئیچی مورتوض چوخانی آلدیقدان سونرا داها آغزینا یامان-یوغوز گتیرمهمیشدی.
***
دونن شیخ آغانین حوضوروندا ایدیک. شیخ آغا
سیاستدن، کیاستدن دانیشا-دانیشا بافورونو سوموروردو. قلئیچی مورتوض چوخا
چیگنینده، ماشا ایله مانقالی قاریشدیریردی. بادامی کؤزلر مانقالین ایچینده لاله
کیمی یانیردی. من بیر تاریخچی اولاراق بیر قیراقدا اوتوروب تکجه بو تاریخی حادیثهنی
ثبت ائلهییردیم! فارس دیلی قورومونون
باشچیسی اوستاد غلامعلی فرهیخته ایرنگلی چایی خورتولتو ایله باشینا چکدی. سونرا
داماغینا بیر سیگار قویاراق جیبیندن چاخماغینی چیخارتدی. چاخماغی چاخدی، یانمادی.
گئنه چاخدی، گئنه یانمادی. قلئیچی مورتوض اگری-اگری اوستاد فرهیختهیه باخدی.
اوستاد فرهیخته سایمازجاسینا چاققاچاقلا گئنه چاخماغی چاخماغا باشلادی. آرتیق چاخ
- چاخلار قلئیچی مورتوضون بئینیه دوشموشدو. یاواشجا آیاغا قالخدی. چوخانی چیگنیندن
گؤتوروب شیخ آغایا اوزاداراق اؤفکهلندی:
- آخی من بو کؤپک اوغلونون ددهسینین سوموگونو
سؤیمهییم ده نئیلهییم. مانقالدا قیپ-قیرمیزی کؤزلر اولان یئرده، گازی قورتولموش
چاخماغی چاخماقدان ال چکمیر؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر